Czy od selenu się tyje? Fakty i mity o wpływie selenu na wagę

Co to jest selen i dlaczego jest ważny dla organizmu?

Selen to pierwiastek śladowy, który odgrywa niezwykle istotną rolę w funkcjonowaniu ludzkiego organizmu. Choć potrzebujemy go w niewielkich ilościach, jego obecność jest kluczowa dla wielu procesów biologicznych. Występuje naturalnie w glebie, wodzie i niektórych produktach spożywczych. Selen jest niezbędny do prawidłowego działania układu odpornościowego, tarczycy oraz chroni komórki przed stresem oksydacyjnym dzięki swoim właściwościom antyoksydacyjnym.

Organizm ludzki nie jest zdolny do produkcji selenu, dlatego musimy pozyskiwać go z diety. Jego niedobory mogą prowadzić do poważnych zaburzeń, takich jak osłabienie odporności, choroby serca czy problemy z płodnością. Z drugiej strony, nadmiar selenu również może powodować negatywne skutki dla zdrowia.

Czy selen wpływa na wagę ciała?

Jednym z popularniejszych mitów krążących wokół selenu jest przekonanie, że jego spożywanie prowadzi do przybierania na wadze. Pytanie czy od selenu się tyje? często pojawia się w wyszukiwarkach internetowych. Odpowiedź nie jest jednak jednoznaczna.

Selen sam w sobie nie zawiera kalorii, więc nie jest bezpośrednim źródłem energii, jak tłuszcze, węglowodany czy białka. Nie może więc powodować tycia w sposób bezpośredni. Jednakże, odgrywa on pewną, pośrednią rolę w regulacji masy ciała, głównie poprzez wpływ na funkcjonowanie tarczycy – organu kluczowego dla prawidłowej przemiany materii.

Selen a funkcjonowanie tarczycy

Tarczyca to gruczoł odpowiadający za produkcję hormonów, które kontrolują tempo metabolizmu. Selen jest niezbędny do przekształcania hormonu T4 (tyroksyny) w jego aktywną formę T3 (trijodotyroninę). Niedobory selenu mogą prowadzić do zaburzeń pracy tarczycy, w tym niedoczynności, która objawia się m.in. przyrostem masy ciała, zmęczeniem czy obniżoną temperaturą ciała.

Utrzymanie odpowiedniego poziomu selenu w organizmie może wspierać prawidłową pracę tarczycy, a co za tym idzie – sprawniejsze spalanie kalorii i utrzymanie prawidłowej masy ciała. Z tego względu osoby z niedoczynnością tarczycy często są zainteresowane suplementacją selenu. Należy jednak pamiętać o złotej zasadzie – zarówno niedobór, jak i nadmiar selenu mogą być niebezpieczne.

Nadmierne spożycie selenu – objawy i skutki

Choć selen jest ważny dla zdrowia, jego nadmiar może prowadzić do tzw. selenozy – stanu toksycznego dla organizmu. Objawy selenozy to m.in. wypadanie włosów, łamliwość paznokci, metaliczny posmak w ustach, zmęczenie, problemy z układem nerwowym, a także problemy z masą ciała, w tym… nagły spadek wagi.

Nadmierna suplementacja selenu, często nieświadomie stosowana w dłuższym czasie, może paradoksalnie prowadzić do zaburzenia metabolizmu i obniżenia masy ciała. Tym samym obala to popularny mit, jakoby od selenu się tyło. Kluczem jest zachowanie równowagi – selen przyjmowany w zalecanych dawkach nie powoduje przybierania na wadze ani jej utraty, lecz pomaga zachować homeostazę organizmu.

Jakie są źródła selenu w diecie?

Najlepszym źródłem selenu są produkty pochodzenia naturalnego. Występuje on w:

• orzechach brazylijskich – to jedno z najbogatszych źródeł selenu (uwaga na ilość – już 1-2 orzechy dziennie pokrywają dzienne zapotrzebowanie!),
• rybach i owocach morza – tuńczyk, łosoś, sardynki, krewetki,
• mięsie – zwłaszcza wątroba, wołowina, indyk, kurczak,
• produktach zbożowych – chleb pełnoziarnisty, płatki owsiane, kasza gryczana,
• jajach i nabiale.

Warto również pamiętać, że zawartość selenu w produktach roślinnych zależy od jego obecności w glebie – w Europie Środkowej gleby są raczej ubogie w ten pierwiastek, co może niekiedy prowadzić do niedoborów.

Selen a odchudzanie – czy warto stosować suplementy?

W kontekście utraty wagi, suplementy selenu nie są złotym środkiem. Nie mają działania odchudzającego, więc nie można traktować ich jako „spalacza tłuszczu”. Jednak u osób z niedoborem selenu, szczególnie w przypadku problemów z tarczycą, jego uzupełnienie może przyczynić się do przywrócenia prawidłowej pracy metabolicznej i pośrednio wspierać proces odchudzania.

Przed rozpoczęciem suplementacji selenu warto przeprowadzić badanie krwi sprawdzające jego poziom. Nie zaleca się samodzielnego stosowania dużych dawek suplementów, ponieważ długotrwałe przekraczanie zalecanego dziennego spożycia (55 µg dla dorosłych) może prowadzić do wspomnianej wcześniej selenozy. W suplementacji kluczowa jest ostrożność i konsultacja z lekarzem lub dietetykiem.

Najczęstsze mity o selenie i masie ciała

• Mit 1: „Selen tuczy” – fałsz. Sam selen nie ma kalorii, a wpływ na wagę jest pośredni i zależny głównie od kondycji tarczycy.
• Mit 2: „Im więcej selenu, tym lepiej” – nieprawda. Zarówno niedobór, jak i nadmiar może powodować problemy zdrowotne.
• Mit 3: „Selen to suplement na odchudzanie” – niezupełnie. Może wspierać metabolizm, ale nie działa w sposób bezpośredni.
• Mit 4: „Każdy powinien suplementować selen” – nie. Dieta bogata w produkty naturalne zwykle wystarcza, suplementacja powinna być skonsultowana ze specjalistą.

Podsumowując: czy od selenu się tyje?

Na podstawie aktualnych badań naukowych można jednoznacznie stwierdzić, że selen nie jest bezpośrednią przyczyną tycia. To mikroskładnik, który pełni funkcje regulacyjne, szczególnie w gospodarce hormonalnej. Może wspierać utrzymanie lub redukcję masy ciała, jeżeli przywraca prawidłowe funkcjonowanie zaburzonej tarczycy. Jednakże sam w sobie nie jest ani przyczyną przyrostu masy ciała, ani cudownym składnikiem diety odchudzającej.