Dysmorfia, zwana także dysmorfofobią, to zaburzenie psychiczne, które charakteryzuje się obsesyjnym skupieniem na wyimaginowanych wadach wyglądu własnego ciała. Skutki dysmorfofobii mogą być znaczne, wpływając na zdrowie psychiczne i społeczne jednostki. Co warto wiedzieć o tym zaburzeniu?
Co to jest dysmorfia?
Zaburzenie dysmorficzne ciała (ang. body dysmorphic disorder – BDD), to poważne zaburzenie psychiczne, które charakteryzuje się obsesyjnym i nieuzasadnionym skupieniem na wyimaginowanych lub niewielkich wadach własnego wyglądu. Osoby dotknięte tym schorzeniem doświadczają silnego niezadowolenia z własnego ciała i przekonania, że są one brzydkie, zniekształcone lub nieatrakcyjne. Nawet jeśli inni ludzie nie zauważają tych wad lub w ogóle one nie istnieją, osoby z BDD nie mogą uwierzyć w to i mogą stać się całkowicie przekonane o swojej ułomności.
Objawy dysmorfofobii mogą obejmować ciągłe porównywanie swojego wyglądu z wyglądem innych, spędzanie wielu godzin na analizowaniu swojego ciała w lustrze, unikanie sytuacji społecznych z powodu poczucia wstydu z powodu swojego wyglądu, regularne szukanie potwierdzenia od innych co do swojego wyglądu, a także wykazywać skłonność do wykonywania powtarzających się rytuałów, takich jak szperanie w ciele w poszukiwaniu wad.
Dysmorfofobia jest trudna do zdiagnozowania, ponieważ osoby z tym zaburzeniem zazwyczaj ukrywają swoje cierpienie i niechętnie szukają pomocy. Może ona znacząco wpływać na jakość życia jednostki, prowadząc do izolacji społecznej, problemów z relacjami interpersonalnymi, a nawet myśli samobójczych. Leczenie dysmorfofobii obejmuje terapię poznawczo-behawioralną oraz w niektórych przypadkach leczenie farmakologiczne. Wczesne rozpoznanie i wsparcie ze strony bliskich oraz specjalistów są kluczowe w pomocy osobom cierpiącym na to zaburzenie.
Rodzaje dysmorfii
Dysmorfofobia może manifestować się w różnych formach, w zależności od tego, na jaką część ciała lub cechę wyglądu osoba skupia swoje obsesyjne myśli. Istnieje wiele różnych rodzajów dysmorfofobii:
Dysmorfofobia skupiona na twarzy: Osoba ma obsesyjne myśli i przekonania dotyczące wyglądu swojej twarzy, takie jak przekonanie o asymetrii, wydłużeniu, nieproporcjonalności nosa, uszu, ust, itp.
Dysmorfofobia związana z wagą i sylwetką ciała: W tym przypadku osoba jest obsesyjnie zaniepokojona swoją wagą, figurą, rozmiarem ciała, przekonuje się o byciu otyłym lub niewystarczająco umięśnionym, nawet jeśli jej waga jest w rzeczywistości w normie.
Dysmorfofobia dotycząca włosów: Osoba może być obsesyjnie zaniepokojona ilością, jakością, grubością lub układem swoich włosów, co prowadzi do ciągłego badania i manipulacji włosami.
Dysmorfofobia związana z cerą i skórą: W tej postaci osoba koncentruje się na wyimaginowanych defektach skóry, takich jak trądzik, piegi, blizny, przekonując się o ich poważności, pomimo braku widocznych wad.
Dysmorfofobia związana z mięśniami: W tym przypadku osoba zaburzona może mieć obsesyjne myśli o swojej budowie mięśniowej, uważając się za zbyt chudą, słabą lub niewystarczająco umięśnioną.
Dysmorfofobia dotycząca konkretnych cech ciała: Może obejmować obsesyjne myśli o rozmiarze dłoni, kształcie uszu, długości palców, stóp itp.
Ważne jest zrozumienie, że każdy przypadek dysmorfofobii może być wyjątkowy i jednostkowy. Ludzie z BDD mogą skupiać się na jednym lub wielu aspektach swojego wyglądu jednocześnie. Diagnoza i odpowiednie leczenie są kluczowe w pomocy osobom zmagającym się z tym zaburzeniem.
Przyczyny dysmorfii
Przyczyny dysmorfofobii, czyli zaburzenia dysmorficznego ciała (BDD), są wieloczynnikowe i nie zawsze są jednoznacznie zdefiniowane.
- Genetyka: Jeśli ktoś ma rodzinną historię zaburzeń lękowych, może być bardziej podatny na BDD.
- Neurobiologia: Niektóre badania sugerują, że zmiany w niektórych obszarach mózgu, takich jak zakres odpowiedzialny za kontrolę emocji i postrzeganie własnego wyglądu, mogą mieć wpływ na rozwój dysmorfofobii.
- Doświadczenia życiowe: Traumatyczne lub negatywne doświadczenia związane z wyglądem w przeszłości, takie jak przeżycie zastraszania, odrzucenia lub krytyki z powodu wyglądu, mogą wpłynąć na rozwój zaburzenia.
- Społeczno-kulturowe czynniki: Współczesne standardy piękna promowane przez media i kulturę mogą wywierać presję na jednostki, aby spełniły określone ideały wyglądu, co może zwiększyć ryzyko rozwoju dysmorfofobii.
- Choroby psychiczne współistniejące: jak depresja, zaburzenia lękowe, zaburzenia odżywiania, mają większe ryzyko wystąpienia BDD.
- Zaburzenia postrzegania
Warto zauważyć, że przyczyny dysmorfofobii są skomplikowane i różnią się w zależności od każdej osoby. Często kilka czynników może się wzajemnie przyczyniać do rozwoju tego zaburzenia.
Jak leczyć dysmorfie?
Leczenie dysmorfii zazwyczaj wymaga wieloaspektowego podejścia, które może obejmować terapię psychologiczną, farmakoterapię oraz wsparcie społeczne. Oto główne metody leczenia BDD:
- Terapia poznawczo-behawioralna (CBT): Jest to najczęściej stosowana forma terapii dla osób z dysmorfofobią. Terapeuta CBT pracuje z pacjentem, pomagając mu zidentyfikować negatywne myśli i przekonania związane z wyglądem. Następnie wspólnie pracują nad zmianą myślenia i przekształceniem szkodliwych wzorców myślenia na bardziej realistyczne i pozytywne. Terapia CBT może również uwzględniać ekspozycję i unikanie, które pomaga pacjentowi stopniowo narażać się na swoje obsesyjne myśli i stawiać czoła swoim lękom.
- Farmakoterapia: selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) lub inne leki przeciwlękowe i przeciwdepresyjne. Te leki mogą pomóc w zmniejszeniu objawów lękowych i depresyjnych związanych z BDD.
- Terapia grupowa lub wsparcie społeczne: Udział w terapii grupowej, gdzie pacjenci mogą dzielić się swoimi doświadczeniami z innymi osobami z BDD, może być korzystny dla wzajemnego wsparcia i zrozumienia. Również wsparcie ze strony rodziny i bliskich może mieć pozytywny wpływ na proces leczenia.
- Edukacja na temat BDD może pomóc pacjentom zyskać perspektywę i zrozumienie swojej choroby.
Leczenie dysmorfofobii jest procesem wymagającym cierpliwości i zaangażowania zarówno ze strony pacjenta, jak i specjalisty. Kluczem do skutecznego leczenia jest wcześniejsze rozpoznanie oraz współpraca z wykwalifikowanym terapeutą lub psychiatrą.
Czy mam Dysmorfofobie?
Jeśli masz obawy dotyczące swojego zdrowia psychicznego lub podejrzewasz, że możesz mieć dysmorfofobię lub jakiekolwiek inne zaburzenie psychiczne, zalecamy skonsultowanie się z wykwalifikowanym specjalistą, takim jak psycholog, psychiatra lub terapeuta. Tylko oni są w stanie przeprowadzić odpowiednie badania i rozmowy diagnostyczne, aby potwierdzić lub wykluczyć określone zaburzenie i zaproponować odpowiednie leczenie lub terapię.
Nie wahaj się szukać pomocy, jeśli odczuwasz trudności związane z własnym wyglądem lub innymi problemami zdrowia psychicznego. Wielu specjalistów jest gotowych i wykwalifikowanych, aby Ci pomóc i zapewnić odpowiednie wsparcie w Twojej sytuacji.